حشرات بسیاری وجود دارند که می توانند محل زندگی ما را آلوده کنند. هر کدام از این حشرات به ماده غذایی خاصی علاقه مند هستند. یکی از آن ها شپشک برنج است که شدیداً به برنج علاقه خاصی دارد.
نگران نباشید؛ زیرا این حشرات به آسانی قابل پیشگیری و کنترل هستند. در این مقاله به شما آموزش می دهیم که:
- چرا شپشک ها به برنج حمله می کنند؟
- شکل ظاهری و چرخه زندگی شپشک برنج به چه صورت است؟
- چگونه می توان از ظاهر شدن این حشرات جلوگیری کرد؟
- چگونه می توان آن ها را از بین برد؟
چرا شپشک ها به برنج حمله می کنند؟
شپشک ها بسیار به دانه های غلات همانند برنج و گندم و همچنین حبوباتی مانند لوبیا خشک علاقه مندند. همچنین آن ها به برگ برخی گیاهان و پاستا نیز علاقه مند هستند. اگر خوش شانس باشند، سر از کیسه های برنج و غلات در می آورند و شروع به تخم گذاری می کنند.
در ضمن این حشرات به میوه ها و یا وسایل خانه همچون لباس ها، فرش ها، پرده ها و وسایل چوبی علاقه مند نیستند؛ بنابراین از این بابت نگران نباشید. آن ها کاملا برای انسان بی ضرر می باشند. حتی اگر اتفاقی آن ها را به همراه برنج بپزید و نوش جان کنید، خطری شما را تهدید نمی کند. تا به حال هیچ گونه انتقال بیماری، توسط این حشرات به انسان گزارش نشده است.
شکل ظاهری شپشک برنج
شپشک برنج حشره کوچکی است که طول بدن آن به 2 الی 5 میلی متر می رسد. رنگ این حشره سیاه و برخی اوقات نیز قهوه ای است. در برخی مواقع لکه هایی روی شکم این حشرات مشاهده می شود.
متاسفانه این حشرات به سرعت تخم گذاری می کنند و تعدادشان همواره افزایش می‌یابد. یک شپشک ماده بالغ در طول عمر خود می تواند 400 تخم بگذارد. این ماده ها روزانه 4 تخم می گذارند و آن ها را در داخل دانه های برنج پنهان می کنند. لاروها پس از 3 روز شروع به تغذیه می کنند. آن ها 18 روز داخل دانه می مانند و از آن تغذیه می کنند. سپس شفیره را باز می کنند و از دانه بیرون می آیند.
این حشرات پس از 8 ماه کاملاً به بلوغ می رسند و قادر به پرواز نیز خواهند بود!
تشخیص وجود شپشک برنج
هنگامی که ماده های بالغ در کیسه های برنج تخم گذاری می کنند، سوراخ های ریزی در داخل دانه ها قابل مشاهده است. تخمها را داخل حفره ها قرار می دهند و روی آن ها را با لایه ای ژلاتینی می پوشانند. ایجاد سوراخ در دانه ها گاهی باعث ترک خوردگی دانه های برنج می شوند و آن ها را متلاشی می کند.
پس از به بلوغ رسیدن تخم ها، شپشک های برنج لایه ژلاتینی را کنار می زنند و بیرون می آیند. از این رو وجود شپشک برنج را در هنگام خرید می توان از وجود این سوراخ ها تشخیص داد.
بنابراین اگر دانه های برنج دارای شکستگی های نامنظم باشند، یا حفره هایی داخل آن ها مشاهده شود، احتمال وجود شپشک در محصول بالا است.
متاسفانه گاهی هنگام خریداری برنج متوجه حفره روی آن ها نمی شویم زیرا تخم ها هنوز بالغ نشده‌اند و در داخل شفیره و در زیر پوشش ژلاتینی قرار دارند.
نحوه پیشگیری
به یاد داشته باشید که مهم ترین نکته در جلوگیری از حمله شپشک برنج، بهداشت و تمیزی محیط نگه داری برنج ها است. در ادامه برای جلوگیری از بروز آفات موارد زیر را رعایت کنید:
- کیسه های برنج را در مکانی خشک و خنک به دور از رطوبت نگه داری کنید.
- مکان نگه داری برنج ها باید دارای تهویه مناسب باشد.
- سعی کنید کیسه ها و ظرف های حاوی برنج را کمی با فاصله از دیوار ها و سطح زمین قرار دهید.
- کیسه های برنج را به طور فشرده در کنار هم قرار ندهید. بگذارید هوا در میان آن ها جریان داشته باشد.
- شپشک های بالغ از پلاستیک های نازک عبور می کنند. بنابراین می توانید آن ها را در ظروف فلزی، شیشه ای یا پلاستیکی ضخیم نیز نگه داری کنید.
- اگر از کیسه برای نگه داری برنج استفاده می کنید از نخی بودن جنس کیسه ها اطمینان حاصل کنید.
- استفاده از ظروف شیشه ای مات بهتر است زیرا نور زیاد ممکن است باعث تغییر رنگ و عطر برنج شود.
نحوه کنترل
در صورتی که شپشک را در برنج مشاهده کردید، می توانید توسط روش های زیر آن ها را از بین ببرید و یا کنترل کنید:
- ابتدا تمامی مکان هایی که ممکن است شپشک از آنجا به محصول وارد شده باشد را بیابید و مسدود کنید.
- تمامی موادی را که فکر می کنید شپشک به آن ها علاقه مند است، از محل دور کنید. دور بریزید و یا برای پاکسازی آماده کنید.
- زباله های آلوده به شپشک را از خانه به بیرون ببرید.
- کیسه های برنج را به حیاط یا محیطی دور از خانه انتقال دهید.
- دانه ها را از کیسه ها خارج کرده و در سینی های بزرگ پهن کنید.
- سینی ها را در هوای آزاد و برای مدتی در معرض نور خورشید قرار دهید.
- دور تا دور لبه ی سینی ها را تله گذاری کنید. نوار های چسبی در فروشگاه های مربوطه موجود هستند.
- کیسه ها یا ظروفی جدید برای نگه داری برنج ها را به خوبی بشویید و خشک کنید.
- برنج ها را در کیسه ها یا ظرف ها به صورت لایه لایه قرار دهید و میان لایه ها از دفع کننده ها و مواد سمی برای حشرات موجود در برنج استفاده کنید. مانند: میخک، برگ بو، سیر خشک شده، نمک، زنجبیل، برگ و یا پوست گردو
به یاد داشته باشید پس از طی این مراحل، برای پیش گیری از بروز مجدد شپشک ها، دستور العمل های پیشگیری را به درستی انجام دهید.
نکات مهم
- شاید شنیده باشید که منجمد کردن محصولات شپشک ها را از بین می برد اما متاسفانه این مطلب صحیح نیست. این کار شاید برخی شپشک ها را از بین ببرد اما شفیره ها زنده می مانند و تا وقتی که محیط گرم تر شود به خواب می روند. سپس دوباره به رشد ادامه می دهند.
- بر خلاف تصور عموم، خوردن اتفاقی شپشک های موجود در برنج خطری برای سلامتی انسان ندارند و ناقل هیچ گونه بیماری نمی باشند.
- در هنگام خرید از فروشندگان معتبر محصول خود را تهیه کنید؛ زیرا در مرحله ای از تولید مثل این حشرات، تشخیص وجود آن ها به هیچ وجه آسان نیست. سایت کاویش می تواند شما را برای یک خرید مطمئن یاری کند.